Του Γιάννη Καλαμπόκη Δημοτικού Σύμβουλου Ν. Φιλαδέλφειας Ν. Χαλκηδόνας
(To άρθρο δημοσιεύτηκε στο φύλλο Νο3 του ΠΟΛΙΤΗ)
Ξεκινώντας
την αναφορά μου στον Ποδονίφτη θα προσπαθήσω να δώσω ένα ορισμό στο τι είναι
ποτάμι. Έτσι στη συνέχεια θα προσδιοριστεί και η συμπεριφορά μας και το πώς
μπορούμε και πρέπει να παρεμβαίνουμε σ αυτά .
Ο
ποταμός είναι το υδάτινο ρεύμα που χαρακτηρίζεται από μια σχετική συνέχεια και
σταθερότητα τροφοδοσίας.
«Το
ρέμα δεν είναι απλώς ένα υδραυλικό σύστημα απορροής υδάτων που περισσεύουν σε
μια περιοχή, αλλά ένα οικοσύστημα πλαισιωμένο με σημαντική πανίδα και χλωρίδα»
[Σύμφωνα με την Απόφαση 230/2004 του Συμβουλίου της Επικρατείας]
Στα
ποτάμια είναι ευρέως γνωστό ότι η βασική ιδιότητα τους -εκτός από τη συλλογή
και απορροή του νερού- είναι η δυνατότητα που παρέχουν στην χλωρίδα και στην
πανίδα να αναπτυχθεί στην κοίτη τους αλλά και στο χώρο που τα περιβάλλει. Έτσι
τα ρέματα, σε συνδυασμό με την παρόχθια βλάστηση, αποτελούν οικοτόποπους.
Στον
Ποδονίφτη οι μελέτες διευθέτησης έχουν ξεκινήσει από τη δεκαετία του 60. Μέρος
αυτών των μελετών που έχει ήδη υλοποιηθεί κάλυψε το ρέμα σε πολλά τμήματά του,
κατασκευάζοντας κλειστούς αγωγούς αλλά και ανοιχτό αγωγό πριν από τη γέφυρα της
Εράτωνος. Την δεκαετία του 90, εγκιβωτίστηκε με ανοιχτό αγωγό από σκυρόδεμα το
τμήμα από τη γέφυρα της Χαλκίδος και μέχρι τη συμβολή του με τον Κηφισό.
Η
σημερινή μελέτη συνεχίζει στο ίδιο πνεύμα τη μετατροπή των τελευταίων 800
μέτρων σε οχετό ομβρίων. Τι προτείνει; Αποψίλωση της παρόχθιας βλάστησης και
κατασκευή δίδυμης ορθογωνικής διατομής από οπλισμένο σκυρόδεμα. Μετατροπή όλου
του εναπομείναντος σε φυσική μορφή τμήματος του ποταμού Ποδονίφτη σε ανοιχτό
οχετό απορροής όμβριων. Άρα μιλάμε για την καταστροφή του ποταμού αφού πλέον
δεν θα έχει τα χαρακτηριστικά που ανέφερα στην αρχή.
Η
μελέτη κινείται στον εντελώς αντίθετο άξονα από αυτόν που προτείνει η σύγχρονη
επιστήμονικη κοινότητα. Πρόκειται για μια μελέτη κόντρα στην επιστημονική
λογική, μια μελέτη κόντρα στην φύση, μια μελέτη κόντρα στον ίδιο τον άνθρωπο.
Η
εμπειρία από τον εγκιβωτισμό υδατορεμάτων, ιδιαίτερα σε αστικές περιοχές, είναι
αρνητική. Σε αρκετές πόλεις του εξωτερικού (π.χ. Λονδίνο) ήδη προωθείται
πρόγραμμα για αποκάλυψη των σκεπασμένων ποταμών.
Η
αποψίλωση των ποταμών και ρεμάτων και ο εγκιβωτισμός τους, δεν ενισχύει αλλά
μειώνει τον αντιπλημμυρικό τους ρόλο, αυξάνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης
πλημμυρικών φαινομένων. Αυτό συμβαίνει γιατί τεράστιο ρόλο στην απορρόφηση των
νερών παίζουν το χώμα των πρανών και της κοίτης, καθώς επίσης το ριζικό σύστημα
των δέντρων και της βλάστησης εν γένει.
Υπέρ
αυτού άλλωστε συνηγορούν και η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα νερά, 2000/60/ΕΕ, αλλά
και η διεθνής πρακτική, που ακολουθείται από χώρες με μεγάλη παράδοση σε
ανάπλαση αστικών ποταμών και ρεμάτων, σύμφωνα με τις οποίες: «προέχει η προστασία
και διατήρησή τους στη φυσική τους κατάσταση, διότι μας εξασφαλίζει τη
λειτουργία τους σαν φυσικά αντιπλημμυρικά μέσα, αλλά και σαν φυσικοί αεραγωγοί,
ευνοώντας το μικροκλίμα των πόλεων, βελτιώνοντας ταυτόχρονα την αισθητική του
τοπίου και την ποιότητα της ζωής τους, παρέχοντας πολύτιμους χώρους αναψυχής
και περιπάτου στους κατοίκους».
Την
οριοθέτηση και διευθέτηση του Ποδονίφτη, λοιπόν, θα πρέπει οι εμπλεκόμενοι
φορείς να την δουν από την αρχή. Μέσα από ένα συνολικό αντιπλημμυρικό σχεδιασμό
της Αττικής, με γνώμονα την αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και του
δημόσιου υπαίθριου χώρου.
Η
αποκατάσταση των ρεμάτων πρέπει να λειτουργήσει σαν μια σημαντική εναλλακτική
πολιτική για τη βελτίωση του αστικού τοπίου.
